Jan Frycz

 

Jan Frycz (ur. 15 maja 1954 w Krakowie) – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny. Ukończył Państwową Wyższą Szkołę Teatralną im. Ludwika Solskiego w Krakowie w 1978. W latach 1989–2006 był aktorem Teatru Starego w Krakowie. Od 2006 jest aktorem Teatru Narodowego w Warszawie. W teatrze zadebiutował w 1978 roku rolą Edmunda w Damach i huzarach Aleksandra Fredry w reżyserii Mikołaja Grabowskiego na deskach krakowskiego Teatru im. Juliusza Słowackiego. Po studiach należał do zespołu scen warszawskich: Teatru Narodowego (1982–1983) oraz Teatru Polskiego (1983–1984). Od 1984 do 1989 roku był aktorem Teatru im. Słowackiego w Krakowie, a w 1989 roku związał się z Teatrem Starym. W 2006 roku przeszedł do Teatru Narodowego w Warszawie. W 2007 roku zagrał tragikomiczną postać Iwana Nikołajewicza Zachedryńskiego w Miłości na Krymie Sławomira Mrożka w reżyserii Jerzego Jarockiego. Reżyser, za zgodą autora sztuki, nieco zmodyfikował dramat konkretnie pod tę inscenizację. Od 2018 gra rolę Antonia w Burzy Williama Szekspira, w reżyserii Pawła Miśkiewicza. W swoim bogatym dorobku ma wiele ról z rosyjskiej klasyki, m.in. Pieriedonowa w Małym biesie Sołoguba (1985), Astrowa w Wujaszce Wani (1993) i Wierszynina w Trzech siostrach (2001) Antona Czechowa, Pozdnyszewa w Sonacie kreutzerowskiej Lwa Tołstoja (1998). U Krystiana Lupy zagrał Iwana w Braciach Karamazow Fiodora Dostojewskiego (1990 i 1999), Poncjusza Piłata w Mistrzu i Małgorzacie Michaiła Bułhakowa (2002) oraz aktora Teatru Narodowego w Wycince Bernharda (2014). Z Lupą współpracował wielokrotnie. Zagrał w jego Nadobnisiach i koczkodanach Witkacego (1977), Malte albo tryptyku marnotrawnego syna według prozy Rilkego (1991) i – przede wszystkim – w Lunatykach. Eschu, czyli Anarchi Brocha (1995), gdzie zdaniem wielu recenzentów stworzył jedną z najlepszych ról w całej swojej karierze. Wystąpił również w klasyce literatury polskiej (m.in. Sawa w Śnie srebrnym Salomei Juliusza Słowackiego, 1992; ksiądz Piotr w Dziadach Adama Mickiewicza 1995) oraz światowej (m.in. Lear w Królu Learze Williama Szekspira 2000; Mozart w Amadeuszu Petera Shaffera; Adrian Leverkuhn w Doktorze Faustusie Thomasa Manna). Aktor pojawia się również w Teatrze Telewizji. Grał w przedstawieniach m.in. Kazimierza Kutza (Astrow w Wujaszku Wani, 1994), Andrzeja Domalika (Mikołaj w Płatonowie Czechowa, 1992), Laco Adamíka (Edyp w Królu Edypie Sofoklesa, 1992), Jana Englerta (Hamlet w „Hamlecie” 1985, Iwanow w Iwanowie, 1995; Marek Antoniusz w Juliuszu Cezarze, 2005) czy Krystyny Jandy (Gilles w Małych zbrodniach małżeńskich, 2005). W 1984 wystąpił jako Zenon Ziembiewicz w trzyczęściowej adaptacji Granicy Zofii Nałkowskiej (reż. Jan Błeszyński). Na ekranie zadebiutował w Dagny (1976) Haakona Sandøy. W drugiej połowie lat 70. i w latach 80. skupił się głównie na pracy w teatrze, w filmie grywał niewiele, najczęściej role epizodyczne. Pamiętane role z tego okresu to: infantylny, egoistyczny uwodziciel w Zielonej miłości (1978) Stanisława Jędryki, brutalny ubek w Wiernych bliznach (1981) i dorobkiewicz w Wielkim Szu (1982) Sylwestra Chęcińskiego. Był aktywny także w latach 90. i później. Grywał bohaterów bardzo różnego typu. Najbardziej wyraziste kreacje Frycza to postaci osób skupionych, tłumiących emocje. Uznanie przyniosła mu rola wypalonego homoseksualisty w Egoistach (2000) Mariusza Trelińskiego, a także zagubionego na granicy snu i rzeczywistości przedwojennego inteligenta w Pożegnaniu jesieni (1990) tego samego reżysera. Jako zdesperowany partyzant wystąpił w Tam i z powrotem (2001) Wojciecha Wójcika. W Pornografii (2003) Jana Jakuba Kolskiego zagrał pułkownika, który w czasie II wojny światowej popada w depresję i nie może dalej walczyć, a w Pręgach (2004) Magdaleny Piekorz stworzył kreację despotycznego ojca. Jako amant wystąpił w Damie kameliowej (1994) w reżyserii Jerzego Antczaka. Bardzo często pojawia się na drugim planie i w epizodach, w produkcjach zarówno ambitnych (Jerzy w Spisie cudzołożnic Jerzego Stuhra, Jefimow w Łagodnej Trelińskiego, malarz Jeremi w Dwu księżycach Andrzeja Barańskiego, komendant w Czarnych słońcach Zalewskiego), jak i tych przeznaczonych dla masowego widza (mąż Judyty w Nigdy w życiu!, Bobicki w Zakochanych, bandyta w To ja, złodziej, producent disco polo w Kochaj i rób co chcesz). Nie unika seriali, chociaż konsekwentnie rezygnuje z gry w długich tasiemcach i operach mydlanych. Jego rola w serialu HBO Ślepnąc od świateł, gdzie wcielił się w Daria − gangstera starej daty, spotkała się z bardzo dobrym odbiorem widzów. 

źródło: wikipedia