Agnieszka Holland

 

Agnieszka Irena Holland (ur. 28 listopada 1948 w Warszawie) – polska reżyserka filmowa i teatralna, scenarzystka filmowa i aktorka, reprezentantka nurtu zwanego kinem moralnego niepokoju, dama Orderu Odrodzenia Polski (II i IV Klasy), córka Henryka Hollanda i Ireny Rybczyńskiej, starsza siostra reżyserki i scenarzystki Magdaleny Łazarkiewicz (ur. 1954). W grudniu 2020 została przewodniczącą Europejskiej Akademii Filmowej. W latach 1966–1971 studiowała na Wydziale Filmowym i Telewizyjnym Akademii Sztuk Scenicznych w Pradze, biorąc w międzyczasie udział w wydarzeniach Praskiej Wiosny. Po raz pierwszy uznanie ze strony krytyków zagranicznych zdobyła kameralnym dramatem Aktorzy prowincjonalni (1978), a swoją renomę w Polsce ugruntowała nagrodzonym na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych filmem historycznym Gorączka (1980). Ukończywszy film Kobieta samotna (1981), krytyczny zarówno wobec środowiska „Solidarności”, jak i wobec pełnej marazmu komunistycznej rzeczywistości, wyemigrowała do Francji, gdzie pozostała po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego. Realizując filmy we Francji i Niemczech, a potem głównie w Stanach Zjednoczonych, Holland zasłynęła filmami, takimi jak Gorzkie żniwa (1985, nominowany do Oscara dla filmu nieanglojęzycznego) czy Europa, Europa (1990, nominowany do Oscara za najlepszy scenariusz adaptowany) o Zagładzie Żydów, a także mniej politycznymi dramatami pokroju Oliviera, Oliviera (1991) lub Placu Waszyngtona (1997). Od 2007 ponownie kręciła filmy w Polsce, gdzie jej następne dwa dzieła: W ciemności (2011, nominowany do Oscara dla filmu nieanglojęzycznego) oraz Obywatel Jones (2019), otrzymały Złote Lwy na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych. Jeden z kolejnych filmów Holland – Zielona granica (2023) zdobył natomiast Nagrodę Specjalną Jury na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji. W swoich filmach Holland skupia się na jednostkowych doświadczeniach osób znajdujących się na uboczu politycznych wydarzeń. Częstym poruszanym przez nią motywem jest krytyka zbrodni nazistowskich oraz komunistycznych. Holland była wielokrotnie honorowana, między innymi w 2020 otrzymała nagrodę FIPRESCI Platinum Award na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Sofii, a w 2021 – Platynowe Lwy za całokształt twórczości. 

źródło: wikipedia